Στην αποτελεσματικότερη διαχείριση των κόκκινων δανείων και στο οριστικό ξεκαθάρισμα μεταξύ προβληματικών επιχειρήσεων που μπορούν να γίνουν βιώσιμες και επιχειρήσεων-“ζόμπι” συμφώνησαν Τράπεζα της Ελλάδος, τράπεζες, εταιρείες διαχείρισης δανείων, υπ. Οικονομικών. Το σχέδιο προβλέπει δραστικές λύσεις για αύξηση των bankable επιχειρήσεων, κυρίως στον χώρο των μικρομεσαίων, μέσω αναδιάρθρωσης χρεών, αλλά και δημιουργίας νέων επιλέξιμων επιχειρήσεων για χρηματοδότηση μέσω ΕΣΠΑ και Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας.
Το σχέδιο προβλέπει τρία στάδια, με τα δύο πρώτα να ολοκληρώνονται εντός του 2022 και το τρίτο, δηλαδή την οργανική διεύρυνση της περιμέτρου των bankable επιχειρήσεων, είτε μέσω εξυγίανσης είτε μέσω ενδιάμεσων χρηματοδοτικών προγραμμάτων, να έχει τα πρώτα εμφανή αποτελέσματα το 2023.
NPL Forum
Ένα από τα θέματα που είχαν ξεκινήσει από την εποχή των μνημονιακών υποχρεώσεων ήταν η διαχείριση μεγάλων επιχειρήσεων που αντιμετώπιζαν προβλήματα με τις τράπεζες. Αφορούσαν κυρίως μεγάλους ομίλους που είχαν συγχρηματοδοτηθεί από τις τέσσερις συστημικές, είτε ξεχωριστά είτε μέσω κοινοπρακτικών δανείων. Το έργο αυτό είχε ανατεθεί σε μια ομάδα όπου συμμετείχαν τράπεζες και ΤΧΣ με τη γνωστή ονομασία NPL Forum.
Κατά την τελευταία συνάντηση στην Τράπεζα της Ελλάδος, η ομάδα ενημέρωσε πως όλες οι υποθέσεις έχουν πλέον διευθετηθεί. Μπορεί να μην έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία εξυγίανσης ή πτώχευσης, όμως σε όλες τις περιπτώσεις έχουν βρεθεί οι λύσεις, σε συνεννόηση με τους πιστωτές και με τις ίδιες τις επιχειρήσεις.
Αυτές για τις οποίες έχουν δοθεί λύσεις είναι, για παράδειγμα, η εξυγίανση της Φειδάς και της Νotos, ή της Euromedica που πουλήθηκε σε ξένο όμιλο κ.ά. Άλλες τέτοιες περιπτώσεις, όπου ο τρόπος εξυγίανσης έχει βρεθεί, καθώς διαπιστώνεται βιωσιμότητα, είναι τα Ναυπηγεία, η ΑNEK. Ακόμα, σε αυτό το Forum ανήκε και η περίπτωση της Creta Farms κ.ά. Οι λύσεις μπορεί να περιλαμβάνουν από σημαντικά κουρέματα και αναχρηματοδοτήσεις μέχρι πώληση περιουσιακών στοιχείων ή πώληση της ίδιας της εταιρείας. Όμως υπάρχουν και οι περιπτώσεις όπου επελέγη ως λύση η πτώχευση.
Συνεπώς, στο αμέσως επόμενο διάστημα, θα δούμε από τις τράπεζες έντονη κινητικότητα με μεγάλες επιχειρήσεις, για τις οποίες, εφόσον κρίνονται βιώσιμες, θα δρομολογηθούν ντιλ, πωλήσεις περιουσιακών στοιχείων και αναχρηματοδοτήσεις. Στόχος να έχουν ολοκληρωθεί οι εξυγιάνσεις ή οι πτωχεύσεις των μεγάλων επιχειρήσεων μέσα στο 2022. Ο δεύτερος μεγάλος στόχος είναι η δημιουργία περισσότερων bankable επιχειρήσεων με την εξυγίανση βιώσιμων μικρομεσαίων επιχειρήσεων, αλλά και μέσω προτάσεων που επεξεργάζονται η επικεφαλής της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας, κυρία Αθηνά Χατζηπέτρου, και ο υφ. Ανάπτυξης και Επενδύσεων, κ. Γιάννης Τσακίρης, μέσω του ΕΣΠΑ.
Τα επόμενα βήματα
Μέσα από την εμπειρία του NPL Forum για τις μεγάλες επιχειρήσεις αλλά και από τα πρώτα χρόνια διαχείρισης κόκκινων δανείων μικρότερων επιχειρήσεων, τράπεζες και servicers εντοπίζουν ζητήματα τα οποία θα πρέπει να αντιμετωπιστούν.
Μία ενότητα ζητημάτων σχετίζεται με το κράτος, όπως είναι η γραφειοκρατία και η ταχύτητα διεκπεραίωσης των διαδικασιών από τα υποθηκοφυλακεία. Μπορεί το κράτος να έχει ψηφιοποιηθεί και οι μεταβιβάσεις ακινήτων να γίνονται ηλεκτρονικά, αλλά ένα συμβόλαιο πώλησης-μεταβίβασης μπορεί να χρειάζεται έναν χρόνο, καθώς μια βεβαίωση για ΤΑΠ από δήμο μπορεί να πάρει έξι μήνες. Για όλα αυτά και παρόμοια θέματα ζητήθηκε η συνδρομή του υπ. Οικονομικών, καθώς στη συνάντηση ήταν παρών ο Ειδικός Γραμματέας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, κ. Φώτης Κουρμούσης. Από την πλευρά της, η Πολιτεία καλείται να λύσει και το θέμα των καθυστερήσεων στην απονομή της δικαιοσύνης.
Ομάδα εργασίας για τις μικρομεσαίες
Μια άλλη ομάδα αναλαμβάνει το έργο της εντατικής ρύθμισης και στήριξης βιώσιμων μικρομεσαίων επιχειρήσεων, αποτελεσματικότερης διαχείρισης των κόκκινων δανείων και εντοπισμού των περιπτώσεων που δεν μπορούν να διασωθούν. Επικεφαλής της ομάδας αυτής είναι ο πρόεδρος των εταιρειών διαχείρισης δανείων και αντιπρόεδρο της doValue, κ. Αναστάσιος Πανούσης, και ο κ. Ηλίας Πλασκοβίτης από την πλευρά της Τράπεζας της Ελλάδος.
Η ομάδα αυτή έχει ήδη εντοπίσει ζητήματα προς βελτίωση, αλλά και λύσεις. Η αποτύπωση της κατάστασης αυτή τη στιγμή έχει ως εξής:
- Πρώτον, η εξυγίανση κόκκινων δανείων από τους servicers. Ύστερα από 2-3 χρόνια μπορούν να επιστρέψουν στις τράπεζες, αλλά ως δάνεια υψηλού κινδύνου με υψηλές προβλέψεις (κόστος). Ζητείται από τον SSM ο χρόνος αυτός να μειωθεί.
- Δεύτερον, η τράπεζα που πούλησε δάνεια και αυτά εξυγιάνθηκαν δεν μπορεί να τα αγοράσει, σύμφωνα με τον SSM. Μπορεί, όμως, να τα αγοράσει άλλη τράπεζα. Αυτό μπορεί να δημιουργήσει μια δευτερογενή αγορά πώλησης “θεραπευμένων” δανείων ή χαρτοφυλάκιο πράσινων και κόκκινων, δηλαδή μια αγορά NPL. Από τις πωλήσεις αναμένονται κέρδη για τις εταιρείες διαχείρισης (θεραπευμένα ή ρυθμισμένα δάνεια θα έχουν μεγαλύτερη αξία πώλησης από εκείνη στην οποία είχαν αγοραστεί). Η δευτερογενής αγορά NPL θα ξεκινήσει εντός του 2022.
- Τρίτον, από τα κέρδη και τα έσοδα των εταιρειών διαχείρισης θα υπάρχει η δυνατότητα για μεγαλύτερα κουρέματα και μεγαλύτερες επιμηκύνσεις στις διάρκειες και μειώσεις επιτοκίων στις βιώσιμες, μόνο, περιπτώσεις. Αυτό θα δίνει ανάσα στην επιχείρηση που ρυθμίζεται, καθώς θα δημιουργείται εσωτερικό κεφάλαιο, δηλαδή αναχρηματοδότηση των δαπανών της (μειώνεται το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους). Η λύση αυτή ήδη δρομολογείται.
- Τέταρτον, οι εταιρείες διαχείρισης θα μπορούν να πάρουν άδεια από την Τράπεζα της Ελλάδος, ώστε να μπορούν να προχωρούν σε αναχρηματοδοτήσεις δανείων. Για παράδειγμα, μια εταιρεία έχει κόκκινο δάνειο σε μια τράπεζα. Η εταιρεία διαχείρισης μπορεί να ξεχρεώσει την τράπεζα και να πάρει το κόκκινο δάνειο της επιχείρησης, το οποίο στη συνέχεια θα το ρυθμίσει με βιώσιμη λύση, δηλαδή μέσω ενδιάμεσης χρηματοδότησης και αυτοχρηματοδότησης (μέσω των ταμειακών ροών και της μείωσης του κόστους δανεισμού). Αυτό το δάνειο επίσης θα μπορεί να πουληθεί σε υψηλότερη τιμή. Αυτό αναμένεται να συμβεί σε περίπου δύο έτη.
- Πέμπτον, η περίπτωση αναχρηματοδότησης δανείων από τις εταιρείες διαχείρισης αντιμετωπίζει σήμερα δύο κύρια τεχνικά προβλήματα ώστε να ενεργοποιηθεί άμεσα. Το πρώτο πρόβλημα σχετίζεται με το κόστος της ρευστότητας, διότι οι εταιρείες διαχείρισης δεν δέχονται καταθέσεις. Έτσι, το κόστος χρήματος για αυτές είναι διψήφιο. Αυτό, όμως, μπορεί να μετριαστεί με τις προηγούμενες κινήσεις ή με συνεργασίες με τις τράπεζες. Πάντως, μια εταιρεία διαχείρισης που συνεργάζεται στενά με μια συστημική προσπαθεί να αντιμετωπίσει το θέμα της χρηματοδότησης πιο άμεσα.
- Έκτον, για τις µη βιώσιµες περιπτώσεις, ο νέος πτωχευτικός δεν µπορεί να αποτελέσει πάντα λύση, διότι η ιδιοκτησία της µικρής επιχείρησης είναι ταυτισµένη µε το µάνατζµεντ και την περιουσία της επιχείρησης. Ο πτωχευτικός νόµος και η δεύτερη ευκαιρία δεν µπορούν να λειτουργήσουν χωρίς τη συγκατάθεση του επιχειρηµατία-οφειλέτη.
[ΠΗΓΗ: https://www.capital.gr/, του Λεωνίδα Στεργίου, 19/12/2021]