Και οι επιδόσεις μπορούν να βελτιστοποιηθούν…
Ήδη από τον Ιούνιο, ο πρόεδρος του Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων, Αθανάσιος Κεφάλας, στη Γενική Συνέλευση του Συνδέσμου που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα, ανακοίνωσε πως ο εξορυκτικός κλάδος παρουσίασε αύξηση του όγκου παραγωγής, των πωλήσεων και της αξίας των εξαγωγών το 2021.
Στην δημοσιευμένη «Έκθεση Δραστηριοτήτων» του ΣΜΕ για το 2021, καταγράφονται και επισήμως όλα τα «καλά νέα» για τον κλάδο, όπως; καλύτερα αποτελέσματα από το 2020, σημαντική αύξηση ζήτησης πρώτων υλών µε καλές τιμές, αύξηση 10% της παραγωγής, αύξηση 12% των πωλήσεων, αύξηση 15% των εξαγωγών.
Εκτός όμως από τα στοιχεία της παραγωγής, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν και άλλες ποσοτικοποιημένες παράμετροι της εξορυκτικής βιομηχανίας στην χώρα μας. Για παράδειγμα, όσον αφορά τον τομέα υγείας και ασφάλειας, των εργαζομένων στις επιχειρήσεις-μέλη του του ΣΜΕ, για το 2021 η συχνότητα των ατυχημάτων που συμβαίνει στο σύνολο του προσωπικού, άμεσου και έμμεσου, είναι ιδιαίτερα πτωτική σύμφωνα µε την γραμμή τάσης µε την πρόοδο του χρόνου και για το διάστημα 2007-2021. Η πορεία αυτή αποτελεί ένα σημαντικά ενθαρρυντικό δείγμα προς επίτευξη του στόχου για μηδενισμό ατυχημάτων. Συγκεκριμένα, αν και υπήρξε μια μικρή αύξηση σε ατυχήματα χαμηλής ή μέτριας σοβαρότητας (55 έναντι 48 έναντι του 2020), το 2021 ήταν από τα λίγα έτη στη δεκαετία µε μηδέν θανατηφόρα ατυχήματα.
Εκεί όμως που θα ήθελα να σταθώ είναι η εξέλιξη των δεικτών της βιώσιμης ανάπτυξης, η οποία είναι ιδιαίτερη ενθαρρυντική, αν και ο κλάδος βρέθηκε αντιμέτωπος μεγάλες προκλήσεις και πολύ δύσκολες συνθήκες, όπως για παράδειγμα στον τομέα της εργασίας, η αντιμετώπιση του COVID-19 και η μείωση της παραγωγής και της διάθεσης του λιγνίτη. Παρ’ όλα αυτά, η μείωση στον αριθμό των εργαζομένων του κλάδου κρατήθηκε σε μονοψήφια ποσοστά (8%) λόγω της συντονισμένης προσπάθειας των εταιρειών-μελών του ΣΜΕ.
Σημαντική ήταν και η συνεχιζόμενη αύξηση των διατιθέμενων πόρων προς την κοινωνία, μια αύξηση που εντείνεται από το 2016 και μετά.
Και φτάνουμε στον τομέα του περιβάλλοντος, όπου οι επιδόσεις είναι εντυπωσιακές: Καταγράφεται ένταση προσπαθειών μείωσης του περιβαλλοντικού αποτυπώματος, αύξηση δαπανών αποκατάστασης και προστασίας περιβάλλοντος, εφαρμογή κανόνων κυκλικής οικονομίας µε σημαντική αξιοποίηση παραπροϊόντων. Αναπόφευκτα, η αύξηση των κατεργασιών και της παραγωγής παραπροϊόντων κατέγραψε μια αυξητική τάση στην κατανάλωση ενέργειας, η οποία όμως αντιμετωπίζεται με την ολοένα αυξανόμενη χρήση «πράσινης» ενέργειας. Ενδεικτικά, μερικές περιβαλλοντικές επιδόσεις αποτυπώνονται σε αριθμούς στον συγκριτικό πίνακα που ακολουθεί, με αντιπαράθεση τιμών για το 2020 και το 2021:
| Περιβαλλοντική παράμετρος | 2020 | 2021 |
| Συνολική επιφάνεια γης που έχει αποκατασταθεί ή που έχει επαναφερθεί σε επωφελή χρήση, από την εφαρμογή του νόμου 998 (στρέμματα) | 76.839 | 84.840 |
| Αριθμός φυτευθέντων δενδρυλλίων και θάμνων το τρέχον έτος | 196.380 | 404.457 |
| Δαπάνες αποκατάστασης ορυχείων και προστασίας περιβάλλοντος (€) το τρέχον έτος | 18.989.468 | 24.443.805 |
| Δαπάνες αποκατάστασης και προστασίας περιβάλλοντος ανά τόνο εμπορεύσιμου προϊόντος | 0,4 | 0,56 |
| Απόβλητα εξορυκτικής διαδικασίας και κατεργασιών το τρέχον έτος (τόνοι) (συμπεριλαμβάνονται και τα στείρα | 205.130.479 | 116.380.314 |
| Απόβλητα εξορυκτικής διαδικασίας και κατεργασιών το τρέχον έτος ανά τόνο εμπορεύσιμου προϊόντος | 4,35 | 2,69 |
| Παραγωγή παραπροϊόντων το τρέχον έτος από εξορυκτικά απόβλητα ή από απόβλητα κατεργασιών (τόνοι) | 3.306.442 | 2.563.214 |
Διαβάζοντας τα ανωτέρω, αναπόφευκτα στο μυαλό έρχεται το επόμενο βήμα της μεταλλευτικής στην Ελλάδα, το οποίο δεν είναι φυσικά άλλο από την πλήρη λειτουργία των Μεταλλείων Κασσάνδρας βάσει του νέου επενδυτικού σχεδίου.
Έχοντας διαβάσει το κοινοποιημένο επενδυτικό σχέδιο, παρατηρώ πως εκτός από την πλήρη συμμόρφωση με το ευρωπαϊκό και εθνικό θεσμικό πλαίσιο, η περιγραφόμενη λειτουργία των μονάδων μόνο θετικά θα είχε να προσφέρει στον επόμενο απολογισμό του ΣΜΕ.
Σταχυολογώντας, ξεχωρίζω:
- Την σημαντική αύξηση του εργατικού δυναμικού,
- Την υιοθέτηση διεθνώς αναγνωρισμένων πρακτικών στην περιβαλλοντική προστασία, με σκοπό την βελτιστοποίηση της μεταλλευτικής δραστηριότητας ώστε να αφήνει θετικό οικονομικό αποτύπωμα στις περιοχές όπου λειτουργεί.
- Την εφαρμογή νέων τεχνολογιών παραγωγής και λειτουργίας, οι οποίες θα έχουν 40% μικρότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα (π.χ. τεχνολογία ξηρής απόθεσης, νέο Ολοκληρωμένο Σύστημα Διαχείρισης Αποβλήτων και Υδάτων στις Σκουριές, κ.ά.).
- Την ενσωμάτωση του ήδη χρησιμοποιούμενου βραβευμένου Προγράμματος Περιβαλλοντικής Παρακολούθησης, από τα πιο εξελιγμένα στην Ευρώπη, το οποίο παρακολουθεί και καταγράφει δείκτες όπως η ποιότητα των υδάτων και του αέρα, του εδάφους και άλλων παραμέτρων, σε περισσότερα από 400 σημεία ελέγχου, δημοσιοποιώντας σε πραγματικό χρόνο τα δεδομένα σε προσβάσιμη από όλους ειδική online πλατφόρμα.
- Την σημαντική παροχή πόρων στην τοπική κοινωνία.
- Την σημαντική μόχλευση κεφαλαίων με τον αντίστοιχο αντίκτυπο στην τοπική και εθνική οικονομία.
Με άλλα λόγια, μια συνολική αναβάθμιση των δεικτών των επιδόσεων του κλάδου, τόσο στους τομείς της εργασίας και της οικονομίας, όσο και σε αυτούς της κοινωνίας και του περιβάλλοντος. Δεν θα αποτελούσε υπερβολή η δήλωση πως για τους γνωρίζοντες από επιχειρηματικά σχέδια, το επικαιροποιημένο σχέδιο ανάπτυξης και λειτουργίας των Μεταλλείων Κασσάνδρας είναι ένα εγχειρίδιο Βιώσιμης Ανάπτυξης.
Αρκεί οι χρήστες να το διαβάσουν και να το εφαρμόσουν σωστά…