Για την απανθρακοποίηση της παγκόσμιας οικονομίας και την κατασκευή των κέντρων δεδομένων που απαιτούνται για ολοένα και εξυπνότερα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης, ο κόσμος θα χρειαστεί πολλά ορυκτά, και η Κίνα θέλει να τα αποκτήσει πρώτη. Πέρυσι οι εταιρείες της διέθεσαν, χωρίς να περιλαμβάνονται οι μειοψηφικές επενδύσεις, περίπου 16 δισ. δολάρια σε ορυχεία στο εξωτερικό.
Πρόκειται για το υψηλότερο ποσό της τελευταίας δεκαετίας, από λιγότερο από 5 δισ. δολάρια το προηγούμενο έτος (βλ. πρώτο άνω γράφημα). Στις 8 Οκτωβρίου μια κινεζική κρατική επιχείρηση αποκάλυψε σχέδια για επενδύσεις άνω των 5 δισ. δολαρίων σε ορυχείο χαλκού στο Αφγανιστάν. Την επόμενη ημέρα η Zijin Mining, η πολυτιμότερη εισηγμένη μεταλλευτική εταιρεία της Κίνας, δήλωσε ότι θα δαπανήσει 1 δισ. δολάρια για ένα ορυχείο χρυσού στη Γκάνα. Στις 14 Οκτωβρίου μια ομάδα κινεζικών επιχειρήσεων δεσμεύτηκε να διαθέσει για τα επόμενα πέντε χρόνια, 5 δισ. δολάρια για εξορύξεις στη Ζάμπια. Η Chinalco, μια άλλη κινεζική κρατική εταιρεία, φέρεται να επιθυμεί μερίδιο στο μεγαλύτερο ορυχείο χαλκού των Φιλιππίνων.
Οι κινέζοι μεταλλωρύχοι ελέγχουν ένα μεγάλο και συνεχώς αυξανόμενο μερίδιο των παγκόσμιων ορυκτών, συμπεριλαμβανομένου περίπου του μισού νικελίου και του εξορυσσόμενου λιθίου, πάνω από τα δύο πέμπτα του κοβαλτίου και το ένα πέμπτο του χαλκού. Τα περισσότερα από αυτά έχουν εξορυχθεί στο εξωτερικό (βλ.δεύτερο άνω γράφημα). Τα τελευταία χρόνια αυτές οι εξελίξεις έχουν οδηγήσει σε απόγνωση, αλλά όχι και σε ουσιαστική δράση τους δυτικούς φορείς χάραξης πολιτικής. Ωστόσο, υπάρχουν ενδείξεις, ότι τα πράγματα αλλάζουν.
Το τελευταίο όργιο δαπανών των κινεζικών μεταλλωρύχων έχει σφίξει τον κλοιό τους γύρω από τα παγκόσμια ορυκτά. Επικεντρώνονται στην επέκταση του μεριδίου τους στο χαλκό, ένα κρίσιμο μέταλλο για την ηλεκτροδότηση. Το 2023 το μέταλλο αντιπροσώπευε περίπου τα τρία πέμπτα των υπερπόντιων επενδύσεών τους. Πέρυσι η MMG, θυγατρική της China Minmetals, μιας κρατικής εταιρείας, δήλωσε ότι θα αγοράσει ένα ορυχείο χαλκού στη Μποτσουάνα για σχεδόν 2 δισ. δολάρια και θα επενδύσει 800 εκατ. δολάρια για να υπερδιπλασιάσει την παραγωγή του. Ταυτόχρονα, οι κινεζικοί μεταλλωρύχοι συνέχισαν να επενδύουν στα ορυκτά που απαιτούνται για τις μπαταρίες των ηλεκτρικών οχημάτων (EV). Τον Μάιο η Ganfeng Lithium, η οποία διαθέτει ορυχεία από την Αργεντινή έως την Αυστραλία, εξαγόρασε τον εταίρο της σε ένα από τα μεγαλύτερα ορυχεία λιθίου στον κόσμο, στο Μάλι.
Όλες αυτές οι επενδύσεις έχουν μετατρέψει ορισμένους ανθρακωρύχους της Κίνας σε πρωταθλητές. Η Zijin, η οποία διαθέτει περιουσιακά στοιχεία από τη Σερβία έως το Σουρινάμ, παρήγαγε πέρυσι περίπου τα τρία πέμπτα της ποσότητας χαλκού που παράγει BHP, η πολυτιμότερη μεταλλευτική εταιρεία στον κόσμο, και φιλοδοξεί να γίνει η κορυφαία παραγωγός λιθίου. Τα τελευταία πέντε χρόνια, η χρηματιστηριακή της αξία έχει εκτοξευθεί κατά 500%, σε περισσότερα από 60 δισ. δολάρια, ξεπερνώντας τη βραζιλιάνικη Vale, έναν μεταλλευτικό γίγαντα. Η CMOC, μια κινεζική μεταλλευτική εταιρεία με κρατική στήριξη που έχει αποκτήσει μεγάλα έργα κοβαλτίου στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, είναι σήμερα η μεγαλύτερη παραγωγός του μετάλλου στον κόσμο.
Κάποια από αυτά που οι εξορυκτικοί γίγαντες της Κίνας ξεθάβουν στο εξωτερικό παραμένουν εκεί και διοχετεύονται ακόμα και σε δυτικούς αγοραστές. Η CMOC, μέσω του βραχίονά της εμπορίας μετάλλων στη Γενεύη, πουλάει κοβάλτιο σε εταιρείες όπως η Electra Battery Materials Corporation, μια καναδική εταιρεία που κατασκευάζει εγκαταστάσεις διύλισης στο Οντάριο.
Ωστόσο, ένα αυξανόμενο μερίδιο της υπερπόντιας εξορυκτικής παραγωγής της Κίνας είναι συνυφασμένο με την επεκτεινόμενη εφοδιαστική αλυσίδα της χώρας στο εξωτερικό για προϊόντα όπως μπαταρίες, ηλεκτρικά οχήματα και ηλιακά πάνελ, το οποίο σημαίνει ότι μεγάλο μέρος του μεταλλεύματος αποστέλλεται στην πατρίδα. Τους πρώτους εννέα μήνες του τρέχοντος έτους η Κίνα εισήγαγε 12% περισσότερο χαλκό, 21% περισσότερο κοβάλτιο και 20% περισσότερο βωξίτη από ό,τι την ίδια περίοδο πέρυσι.
Όλο αυτό το μετάλλευμα τροφοδοτεί την τεράστια βάση παραγωγής βιομηχανικών μετάλλων της Κίνας, η οποία ξεπερνά κατά πολύ την παραγωγή οποιασδήποτε άλλης χώρας. Όσον αφορά τα εξευγενισμένα ορυκτά, η Κίνα αντιπροσωπεύει περίπου το 60% της παγκόσμιας προσφοράς λιθίου για μπαταρίες, το 65% του νικελίου, το 70% του κοβαλτίου και το 90% των σπάνιων γαιών, όπως το νεοδύμιο. Ορισμένοι κινέζοι μεταλλωρύχοι έχουν επεκταθεί περαιτέρω στην εφοδιαστική αλυσίδα. Η Zijin παράγει τώρα φύλλο χαλκού. Αυτά τα μέταλλα τροφοδοτούν στη συνέχεια κινεζικά εργοστάσια, τα οποία κατασκευάζουν περίπου τα μισά ηλεκτρικά αυτοκίνητα παγκοσμίως και τα τέσσερα πέμπτα των μπαταριών ιόντων λιθίου και των ηλιακών πάνελ.
Καθώς η επιρροή της Κίνας στην παγκόσμια εξόρυξη ενισχύεται, η Δύση – και ιδίως η Αμερική – ανησυχεί όλο και περισσότερο για την αυξανόμενη εξάρτησή της από τον στρατηγικό της αντίπαλο. Η Αμερική εισάγει περισσότερα από τα μισά ορυκτά που χρειάζεται και η Κίνα είναι από τους σημαντικότερους προμηθευτές της. Οι πολιτικοί που επιθυμούν να ενισχύσουν την αμερικανική μεταποίηση στο εσωτερικό της χώρας συνειδητοποιούν ότι οι φιλοδοξίες τους μπορεί να αστοχήσουν από την έλλειψη πρόσβασης στα μέταλλα που θα χρειαστούν όλα αυτά τα νέα εργοστάσια. Στην προεκλογική της εκστρατεία η Kamala Harris ζήτησε να δημιουργηθεί ένα απόθεμα ορυκτών για να διασφαλιστεί η «οικονομική και εθνική ασφάλεια» της Αμερικής, μια ιδέα που έχει κερδίσει διακομματική υποστήριξη.
Ένα τέτοιο απόθεμα δεν πρόκειται να ανακουφίσει την εξάρτηση της Αμερικής από τα κινεζικά ορυκτά. Κάπως πιο χρήσιμα, η Αμερική και μια ομάδα συμμάχων της, μέσω της Mineral Security Partnership (Σύμπραξη για την Ασφάλεια των Ορυκτών Πόρων), προσπαθούν να συντονίσουν την υποστήριξή τους σε έργα κρίσιμων ορυκτών σε όλο τον κόσμο. Η επιτάχυνση της κατασκευής νέων ορυχείων στο εσωτερικό θα ήταν ακόμα καλύτερη. Στις 24 Οκτωβρίου η ομοσπονδιακή κυβέρνηση της Αμερικής ενέκρινε ένα μεγάλο ορυχείο λιθίου στη Νεβάδα – την τέταρτη, μετά βίας, νέα τοποθεσία για κρίσιμα ορυκτά στην Αμερική από το 2002. Την ίδια ημέρα ενέκρινε φορολογικές πιστώσεις για ορισμένες επιχειρήσεις εξόρυξης για να τις ενθαρρύνει να αυξήσουν την παραγωγή κρίσιμων ορυκτών.
Είναι μια αρχή, αλλά θα χρειαστούν περισσότερα αν η Αμερική θέλει να απαλλαγεί από την εξάρτησή της από τα κινεζικά ορυκτά. Η Society for Mining, Metallurgy and Exploration, μια ένωση του κλάδου, ζήτησε να δημιουργηθεί μια νέα ομοσπονδιακή υπηρεσία που θα συντονίζει τα διάφορα προγράμματα ορυκτών που είναι διάσπαρτα σε διάφορες κυβερνητικές υπηρεσίες, αντικαθιστώντας το Bureau of Mines, το οποίο το Κογκρέσο κατήργησε το 1996. Η απόφαση εκείνη, λέει, είναι ένας λόγος για τη «μη βιώσιμη εξάρτηση της Αμερικής από ξένες χώρες» για τα ορυκτά που χρειάζεται. Καθώς οι Κινέζοι μεταλλωρύχοι σκάβουν ταχύτερα και μακρύτερα, ο εναγκαλισμός τους θα γίνεται όλο και πιο δύσκολο να χαλαρώσει.
[ΠΗΓΗ: https://www.eurocapital.gr/, από powergame.gr, 7/11/2024]