Τελευταία εμφανίζεται μια σειρά δημοσιευμάτων που προδικάζουν την αποτυχία των διαγωνισμών πώλησης της ΛΑΡΚΟ και, στην καλύτερη περίπτωση, την ύπαρξη ενός ή δύο ενδιαφερομένων. Μάλιστα, άρθρο αναφέρει ότι υφίστανται πιέσεις από την κυβέρνηση να συνεχιστεί ο διαγωνισμός έστω και με έναν υποψήφιο, κατάσταση που εγείρει ερωτήματα αν αναλογισθεί κάποιος τους έξι υποψηφίους της αρχικής φάσης.
Η αξία της ΛΑΡΚΟ
Σε αξιόλογο άρθρο περιγράφονται τα “αγκάθια” που μειώνουν την αξία της ΛΑΡΚΟ και είναι:
- Η περιβαλλοντική επίπτωση από τη λειτουργία της εταιρείας στη Λάρυμνα και τον Ευβοϊκό.
- Ο παλιός εξοπλισμός του εργοστασίου της Λάρυμνας, ο οποίος θα πρέπει να εκσυγχρονιστεί
- Το υψηλό κόστος ενέργειας, μια και η εφαρμοζομένη στο εργοστάσιο της Λάρυμνας πυρομεταλλουργική μέθοδος είναι ιδιαίτερα ενεργοβόρος.
- Το εργασιακό και η τύχη των 1.080 εργαζομένων μετά τον διπλό διαγωνισμό πώλησης.
Τα παραπάνω “αγκάθια” είναι ιδιαίτερα εμφανή στο παρόν. Όμως, υπάρχουν και άλλα δύο σημαντικά θέματα για οιονδήποτε επενδυτή και αφορούν στο μέλλον:
- Μετά από μισό αιώνα λειτουργίας, το πυρομεταλλουργικό εργοστάσιο της Λάρυμνας έκλεισε τον κύκλο “ζωής” του λόγω εξάντλησης των καταλλήλων κοιτασμάτων. Η πτώση της ποιότητος των κοιτασμάτων είναι τέτοια που προκαλεί μη ανεκτή αύξηση του κόστους λειτουργίας. Ιδιαίτερα, το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας με τις τρέχουσες τιμές υπερβαίνει την τιμή πώλησης του παραγομένου μετάλλου.
- Για το σιδηρονικέλιο, που παράγει η ΛΑΡΚΟ, υπάρχει διεθνώς πλεονάζουσα δυναμικότητα, με αποτέλεσμα η εταιρεία να πωλεί με έκπτωση. Δεν είναι γνωστό ότι η ΛΑΡΚΟ, εκτός από το νικέλιο, παράγει και κοβάλτιο, το οποίο, λόγω της μεταλλουργικής μεθόδου που εφαρμόζεται, δεν διαχωρίζεται αλλά ενσωματώνεται μαζί με το νικέλιο στο τελικό προϊόν, χάνοντας έτσι το μεγαλύτερο μέρος της αξίας του (15% του νικελίου).
Μετά τα παραπάνω, πόσα πρέπει να πληρώσει ο υποψήφιος επενδυτής για να πάρει τη ΛΑΡΚΟ; Θα συμφωνήσω με την εκτίμηση ότι “Οσοι επενδυτές καταθέσουν τελικά προσφορά αναμένεται να προσφέρουν συμβολικό μόνον τίμημα”.
Έτσι, η ΔΕΗ θα απολέσει 350 εκατ. ευρώ (ή περί τα 600 εκατ. ευρώ με τους όρους των αρχικών συμβάσεων) που της οφείλει η ΛΑΡΚΟ για κατανάλωση Ηλεκτρικής Ενέργειας.
Μπορεί η ΔΕΗ να ανακτήσει τις οφειλές της ΛΑΡΚΟ;
Το παραπάνω ερώτημα μπορεί να διατυπωθεί και αλλιώς: Μήπως υπάρχει κάποια κρυφή αξία στη ΛΑΡΚΟ, που δεν έγινε αντιληπτή από το ΤΑΙΠΕΔ και τους συμβούλους του, η οποία θα επιτρέψει αυτήν την ανάκτηση;
Η απάντηση είναι ΝΑΙ και είναι φανερή στα δημοσιεύματα: “επενδύσεις για την εκσυγχρονισμένη λειτουργία (υδρομεταλλουργία) της νέα εταιρείας”, “ο εκσυγχρονισμός των παραγωγικών εγκαταστάσεων ώστε να ανταποκρίνονται στην παραγωγή πράσινων μετάλλων”.
Όπως έχω αναλυτικά αναπτύξει σε προηγούμενο άρθρο μου, η αναφερόμενη στα κατά καιρούς δημοσιεύματα ως “υδρομεταλλουργία” είναι συγκεκριμένη υδρομεταλλουργική μέθοδος (Υδρομεταλλουργία είναι ένας εκ των δύο κλάδων της Εξαγωγικής Μεταλλουργίας – ο άλλος είναι η Πυρομεταλλουργία και περιλαμβάνει πλήθος μεθόδων για διάφορα μέταλλα), η Μέθοδος HELLAS (HEap Leaching LAteriteS). H μέθοδος αυτή εφευρέθηκε και αναπτύχθηκε από το Εργαστήριο Μεταλλουργίας της Σχολής Μηχανικών Μεταλλείων –Μεταλλουργών του ΕΜΠ για τα πτωχά ελληνικά νικελιούχα (λατεριτικά) μεταλλεύματα και κατοχυρώθηκε με Διπλώματα Ευρεσιτεχνίας το 1991. H μέθοδος και η σχετική Μελέτη Σκοπιμότητος, με πλήρη οικονομική ανάλυση, παρουσιάσθηκε στη Διοίκηση και στα Στελέχη της ΛΑΡΚΟ,στη Λάρυμνα, το 1998. Η δυνατότητα βιομηχανικής εφαρμογής της αποδείχθηκε και σε πιλοτική μονάδα, που κατασκευάσθηκε σε συνεργασία με την ΛΑΡΚΟ στις εγκαταστάσεις της με χρηματοδότηση του ΙΓΜΕ (20068). Η μέθοδος εφαρμόζεται από το 2006 στην Αυστραλία (Glencore) με αυτόχθονα πτωχά κοιτάσματα και από το 2020 στην Κύπρο (Hellenic Minerals, ιδιοκτησίας Κ. Δασκαλάκη πρώην CEO της ΛΑΡΚΟ από 1996 έως 2004) με πολύ πλούσιο κοίτασμα από την υποσαχάρια Αφρική. Με την μοντέρνα ορολογία, η μέθοδος είναι “πράσινη”.
Πρέπει εδώ να τονισθεί ότι η συγκεκριμένη υδρομεταλλουργική μέθοδος εκχύλισης είναι κερδοφόρα και για τα πτωχά κοιτάσματα νικελίουκοβαλτίου, τα οποία η ΛΑΡΚΟ ουδέποτε διερεύνησε συστηματικά επειδή ήταν ακατάλληλα για το εργοστάσιο της Λάρυμνας. Ο Επενδυτής που θα εξαγοράσει τη ΛΑΡΚΟ θα αποκτήσει αναμφιβόλως, αργά ή γρήγορα, εκτός από τα περιορισμένα κοιτάσματα νικελίουκοβαλτίου της ΛΑΡΚΟ, και τα πτωχά μεν αλλά τεράστια (πάνω από 300 Μt) αποθέματα που υπάρχουν στον ελληνικό χώρο.
Με απλά λόγια, ο Επενδυτής θα αποκτήσει, χωρίς να καταβάλει κάποιο τίμημα, ένα σημαντικό περιουσιακό στοιχείο της χώρας, που είναι τα πτωχά αλλά τεράστια κοιτάσματα νικελίουκοβαλτίου. Είχα τονίσει από το 2013 ότι το ΤΑΙΠΕΔ πωλεί μια επιχείρηση χωρίς να κατανοεί την παραγωγική διαδικασία της και χωρίς να γνωρίζει τις προοπτικές της.
Διαδικασία ανάκτησης των οφειλών της ΛΑΡΚΟ
Η ανάκτηση από την ΔΕΗ των οφειλών της ΛΑΡΚΟ μπορεί να καταστεί δυνατή μόνο δια της αξιοποίησης των πτωχών κοιτασμάτων νικελίουκοβαλτίου με την υδρομεταλλουργική μέθοδο. Ενδεικτικά, τα βήματα μιάς τέτοιας εργασίας μπορεί να ήταν:
- Παραχώρηση του πυρομεταλλουργικού εργοστασίου της Λάρυμνας σε επενδυτή που θα μπορούσε να το δουλέψει με εισαγόμενο κοίτασμα, πλουσιότερο σε νικέλιο από τα υπάρχοντα ελληνικά.
- Δημιουργία Νέας Εταιρείας (ΝΕ), στην οποία μεταφέρονται τα κοιτάσματα της ΛΑΡΚΟ.
- Μετατροπή των υπολοίπων, μη ανηκόντων στη ΛΑΡΚΟ, πτωχών κοιτασμάτων νικελίουκοβαλτίου της Ελλάδος σε δημόσια μεταλλεία και μίσθωσή τους στην ΝΕ.
- Μεταλλευτική έρευνα και σχεδιασμός εκμεταλλεύσεων Χωροθέτηση μεταλλουργικών έργων και αδειοδοτήσεις.
- Πώληση της ΝΕ.
Τα 4 και 5 μπορούν να υλοποιηθούν από τις έμπειρες υπηρεσίες της ΔΕΗ σε σύντομο χρονικό διάστημα. Ετσι, ο υποψήφιος επενδυτής θα γνωρίζει ακριβώς τί αγοράζει και θα μπορεί να προχωρήσει γρήγορα στην υλοποίηση της επένδυσης. Δεδομένου του μεγάλου μεγέθους των κοιτασμάτων, η πώληση μπορεί να προσελκύσει μεγάλες και διεθνούς κύρους εταιρείες.
Επίλογος
Η πρόταση που παρουσιάστηκε παραπάνω δεν είναι καινούργια. Δημοσιεύθηκε αναλυτικά σε άρθρο μου το 2013 και αναπτύχθηκε το 2016 στον τότε Διευθύνοντα Σύμβουλο της ΔΕΗ κ. Παναγιωτάκη, ο οποίος προσπάθησε να την προχωρήσει αλλά, προφανώς, έπεσε σε κομματικές και συνδικαλιστικές συμπληγάδες. Η Υδρομεταλλουργική Μέθοδος δίνει ‘ζωή’ και αξία στη χρεωκοπημένη ΛΑΡΚΟ διότι όχι μόνο της εξασφαλίζει κερδοφόρο λειτουργία για τα επόμενα 50 χρόνια τουλάχιστον, αλλά μπορεί, υπό προϋποθέσεις, να την καταστήσει κέντρο φθηνής παραγωγής νικελίου στα Βαλκάνια από τα τεράστια φτωχά κοιτάσματα των γειτονικών χωρών. Εύχομαι η Κυβέρνηση, έστω και αργά, να εισχωρήσει και στο ουσιαστικό μέρος της πώλησης της ΛΑΡΚΟ.
* Ο Δρ. Μάριος Λεονάρδος είναι Μεταλλειολόγος, τ. Διευθυντής Στρατηγικού Σχεδιασμού και Απόδοσης των Ορυχείων της ΔΕΗ
Συντομεύσεις: Εκ : εκατομμύρια, Mt : εκατομμύρια μετρικοί τόνοι
[ΠΗΓΗ: https://www.capital.gr/, του Μάριου Λεονάρδου*, 1/3/2022]