Εκτός τον χαλκό, και το αλουμίνιο στα «στρατηγικής σημασίας ορυκτά»
Τις ορυκτές της πρώτες ύλες αποφάσισε – επιτέλους- να ανακαλύψει η Ευρώπη επιδιώκοντας τη μερική απεξάρτηση της από χώρες, όπως την Κίνα, την Τουρκία και τη Νότια Αφρική.
Η πράσινη μετάβαση, η ανάγκη ενίσχυσης της αμυντικής βιομηχανίας και ο σκληρός ανταγωνισμός από Τρίτες χώρες παραγωγούς ορυκτών πρώτων υλών οδηγούν τους 27 της Ε.Ε. να λάβουν μέτρα για την αξιοποίηση μεταξύ άλλων του νικελίου, του κοβάλτιου και του λιθίου, που χρησιμοποιούνται για τα ηλεκτρικά οχήματα, το βόριο που χρησιμοποιείται για τις ανεμογεννήτριες, το βολφράμιο για την τεχνολογία δόνησης των κινητών, το μεταλλικό πυρίτιο για τους ημιαγωγούς κλπ.
Ευρωπαϊκός κανονισμός
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καθόρισε τη θέση για τον προτεινόμενο Κανονισμό από την Κομισιόν με τον οποίο θεσπίζεται πλαίσιο για τον ασφαλή και βιώσιμο εφοδιασμό των χωρών της Ε.Ε. με τις «κρίσιμες πρώρες ύλες». Ο σχετικός κανονισμός έχει επικρατήσει να αναφέρεται με την αγγλική ορολογία: «Critical raw materials act».
Ο κανονισμός αυτός αξιοποιεί τα δυνατά σημεία τόσο της ενιαίας αγοράς όσο και των εταιρικών σχέσεων με σκοπό τη διαφοροποίηση των εφοδιαστικών αλυσίδων για τις κρίσιμες πρώτες ύλες, οι οποίες επί του παρόντος βασίζονται σε εισαγωγές από ολιγάριθμες τρίτες χώρες.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, μετά και την πρόταση Κανονισμού της Κομισιόν ορίζει τους στόχους – καθιστώντας τους υποχρεωτικούς – για το μερίδιο των ευρωπαϊκών πρώτων υλών στην ενιαία αγορά. Και συγκεκριμένα μέχρι το 2030:
- τουλάχιστον το 10 % της ετήσιας κατανάλωσης της ΕΕ θα προέρχεται από εξόρυξη εντός ΕΕ
- τουλάχιστον το 50 % της ετήσιας κατανάλωσης της ΕΕ θα προέρχεται από επεξεργασία εντός ΕΕ
- τουλάχιστον το 15 % της ετήσιας κατανάλωσης της ΕΕ θα προέρχεται από εγχώρια ανακύκλωση
- το ποσοστό της ετήσιας ενωσιακής κατανάλωσης κάθε πρώτης ύλης στρατηγικής σημασίας σε οποιοδήποτε σχετικό στάδιο επεξεργασίας που προέρχεται από μία τρίτη χώρα δεν μπορεί να ξεπερνά το 65 %
Ο προτεινόμενος Κανονισμός φιλοδοξεί τη μεγαλύτερη αξιοποίηση ανακυκλωμένων και επεξεργασμένων πρώτων υλών, απλοποιεί τις διαδικασίες αδειοδότησης, προβλέπει κίνητρα για επενδύσεις στην έρευνα και την καινοτομία και επιδιώκει μία συντονισμένη ευρωπαϊκή πολιτική για τις «στρατηγικής σημασίας ορυκτές πρώτες ύλες».
Οι «κρίσιμες» και «στρατηγικές» πρώτες ύλες
Μετά από διαπραγματεύσεις οι 27 κατέληξαν σε λίστα 34 «κρίσιμων» πρώτων υλών, εκ των οποίων 16 χαρακτηρίζονται και ως «στρατηγικής σημασίας».
Σε αυτές προστίθενται και οι ύλες: αλουμίνα/αλουμίνιο/βωξίτης.
Με τον τρόπο αυτό ικανοποιείται και το αίτημα της Eurometaux, της ευρωπαϊκής ένωσης των μεταλλευτικών επιχειρήσεων. Τη διεκδίκηση της ένταξης στη λίστα και του αλουμινίου διεκδικούσε με δημόσιες τοποθετήσεις του και ο πρόεδρος της κ. Ευάγγελος Μυτιληναίος.
Οι κρίσιμες πρώτες ύλες είναι οι ακόλουθες. Με σκούρο χρώμα είναι αυτές που θεωρούνται «στρατηγικής» σημασίας:
- Αλουμίνιο/Βωξίτης/αλουμίνα
- Άνθρακας οπτανθρακοποίησης
- Λίθιο
- Φώσφορος
- Αντιμόνιο
- Αστριός
- Ελαφριά στοιχεία σπάνιων γαιών
- Σκάνδιο
- Αρσενικό
- Αφθοραδάμαντα
- Μαγνήσιο
- Μεταλλικό πυρίτιο
- Βαρίτης
- Γάλλιο
- Μαγγάνιο
- Στρόντιο
- Βηρύλλιο
- Γερμάνιο
- Φυσικός Γραφίτης
- Ταντάλιο
- Βισμούθιο
- Αφνιο
- Νιόβιο
- Μεταλλικό τιτάνιο
- Βόριο
- Ήλιο
- Μέταλλα της ομάδας πλατίνας
- Βολφράμιο
- Κοβάλτιο
- Βαριά στοιχεία σπάνιων γαιών
- Φωσφορικό Βράχο
- Βανάδιο
- Χαλκός
- Νικέλιο
Σε παγκόσμιο επίπεδο, ο κανονισμός προσδιορίζει μέτρα για τη διαφοροποίηση των εισαγωγών κρίσιμων πρώτων υλών. Αυτά περιλαμβάνουν την ενισχυμένη συνεργασία και τη δημιουργία εταιρικών σχέσεων με αξιόπιστες χώρες για την προώθηση της ανάπτυξής τους αφενός και τη διασφάλιση των εφοδιαστικών αλυσίδων για την Ευρώπη αφετέρου.
Ο κανονισμός προβλέπει τη δημιουργία ενός συμβουλευτικού οργάνου, του ευρωπαϊκού συμβουλίου κρίσιμων πρώτων υλών, για την παροχή συμβουλών στην Επιτροπή σχετικά με την επιλογή στρατηγικών έργων και άλλες πτυχές του κανονισμού.
Επίσης το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ζητεί συχνότερη επικαιροποίηση του καταλόγου των κρίσιμων και στρατηγικών πρώτων υλών (τουλάχιστον ανά τριετία, αντί ανά τετραετία)
[ΠΗΓΗ: https://www.ot.gr/, του Χρήστου Κολώνα, 3/7/2023]