Οταν τον Μάρτιο του 2023 η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν παρουσίασε τη νομοθετική Πράξη της Ε.Ε. για τα Στρατηγικής Σημασίας Μέταλλα και τις Πρώτες Υλες, τόνισε πως μια αξιόπιστη ευρωπαϊκή βάση για τα στρατηγικής σημασίας μέταλλα είναι «ζωτική για την παραγωγή των καίριων τεχνολογιών της πράσινης μετάβασης, όπως η αιολική ενέργεια, η αποθήκευση υδρογόνου ή η κατασκευή μπαταριών». Με τη φράση αυτή συμπύκνωνε ένα καίριο ζητούμενο της Ε.Ε., την απεξάρτησή της ή τουλάχιστον τη μείωση της εξάρτησης από την Κίνα και το σχεδόν παγκόσμιο μονοπώλιο που αυτή κατέχει στην παραγωγή και επεξεργασία των κρισιμότερων μετάλλων, όσων δηλαδή είναι αναγκαία για τη μετάβαση στην πράσινη οικονομία.
Οπως σημειώνει ρεπορτάζ της Καθημερινής, η νομοθετική αυτή Πράξη της Ε.Ε., που τέθηκε επισήμως σε ισχύ την περασμένη Πέμπτη, ορίζει συγκεκριμένους στόχους για την παραγωγή και ανακύκλωση στρατηγικής σημασίας μετάλλων και πρώτων υλών εντός της Γηραιάς Ηπείρου. Στόχους, όχι μόνον φιλόδοξους και δύσκολους να επιτευχθούν, αλλά από μία οπτική ίσως και ελάχιστα ρεαλιστικούς, αν λάβει κανείς υπόψη την επέλαση της Κίνας σε όσες χώρες ανά τον κόσμο έχουν στο υπέδαφός τους τον απαιτούμενο ορυκτό πλούτο.
Η Γηραιά Ηπειρος βρίσκεται, όπως και η Δύση στο σύνολό της, ενώπιον της επώδυνης διαπίστωσης πως η δεύτερη οικονομία στον κόσμο έχει κατορθώσει σχετικά αθόρυβα έως ένα σημείο και στη συνέχεια αρκετά θορυβωδώς, μέσω του νέου Δρόμου του Μεταξιού, να κλείσει όσες συμφωνίες χρειάζονταν με χώρες της Αφρικής και της Ασίας. Παράλληλα, όμως, έχει επιδοτήσει χωρίς φειδώ με όσα κεφάλαια απαιτούνταν τις βιομηχανίες της, ώστε να παρουσιάζει τεράστια παραγωγή των στρατηγικής σημασίας πρώτων υλών, από το λίθιο, το κοβάλτιο και το νικέλιο μέχρι τις σπάνιες γαίες. Και η κυριαρχία της πρωτίστως βασίζεται στις χαμηλές τιμές παραγωγής, που σχεδόν εξοντώνουν κάθε προσπάθεια ανταγωνισμού από πλευράς των δυτικών οικονομιών.
Οσο δύσκολο κι αν φαίνεται όμως το διακύβευμα, οι προσπάθειες σε ευρωπαϊκό έδαφος συνεχίζονται και αυξάνονται, ενώ τα τελευταία χρόνια εντοπίζονται όλο και περισσότερα κοιτάσματα μετάλλων εντός της Γηραιάς Ηπείρου, που υπόσχονται πολλά και αφήνουν ανοικτή την προοπτική να επιτύχει η Ευρώπη την αυτάρκειά της στις στρατηγικής σημασίας πρώτες ύλες. Στην Μπίτερφελντ – Βόλφεν, μια πόλη στην περιοχή Σαξονίας Ανχαλτ της Γερμανίας, σχεδιάζεται η ανέγερση μονάδας επεξεργασίας λιθίου για την παραγωγή μπαταριών. Πρόκειται για μια βιομηχανική περιοχή της Γερμανίας με παράδοση στη βαριά βιομηχανία και στην εξόρυξη λιγνίτη. Οχι όμως και στην επεξεργασία λιθίου, κάτι εντελώς καινούργιο στην περιοχή, με τη σχεδιαζόμενη μονάδα να είναι και η πρώτη του είδους της εντός Ευρώπης.
Την ανέγερση της μονάδας σχεδιάζει η AMG Lithium, γερμανική θυγατρική της AMG Critical Materials N.V., που έχει έδρα στις ΗΠΑ και σύμφωνα με τον Στέφαν Σέρερ, διευθύνοντα σύμβουλό της, η εταιρεία ευελπιστεί πως μέχρι το 2028 θα κατορθώσει να αποκόψει από την εφοδιαστική της αλυσίδα τις κινεζικές εταιρείες.
Εν ολίγοις, ευελπιστεί πως θα συνδράμει, έτσι, καθοριστικά στους φιλόδοξους στόχους της Ε.Ε. για αυτάρκεια, ένας εκ των οποίων είναι να έχει διασφαλίσει μέχρι το 2030 ότι το 40% της επεξεργασίας των κρίσιμων μετάλλων θα γίνεται στο εσωτερικό της.
Νέες ανακαλύψεις σπάνιων γαιών
Το δυσκολότερο στοίχημα της Ε.Ε. στο πλαίσιο των προσπαθειών της για απεξάρτηση από την Κίνα στα στρατηγικής σημασίας μέταλλα αφορά πρωτίστως τις σπάνιες γαίες, την ομάδα αυτή 17 μετάλλων που απαιτούνται για όλες τις σύγχρονες τεχνολογίες, από τα κινητά και τους υπολογιστές μέχρι τις οθόνες των τηλεοράσεων και τα ηλεκτροκίνητα οχήματα.
Στο έδαφος της Γηραιάς Ηπείρου δεν γίνεται καμία εξόρυξη σπάνιων γαιών και η Ε.Ε. καλύπτει σχεδόν το σύνολο των αναγκών της σε σπάνιες γαίες από την Κίνα. Οι εγγενείς δυσκολίες στις προσπάθειες απεξάρτησης σχετίζονται με τους κινδύνους που ενέχουν οι εξορύξεις σπάνιων γαιών, ιδιαιτέρως για το περιβάλλον και οι οποίες εξηγούν, άλλωστε, το ουσιαστικά παγκόσμιο μονοπώλιο που έχει η Κίνα στις εξορύξεις σπάνιων γαιών. Ο εντοπισμός μεγάλων κοιτασμάτων των καίριων αυτών μετάλλων δεν παύει πάντως να είναι πολλά υποσχόμενη εξέλιξη για την Ευρώπη, καθώς ανοίγει προοπτικές για την εξόρυξη και εκμετάλλευσή τους.
Το κυριότερο εξ αυτών εντοπίστηκε το περασμένο έτος στην αρκτική πλευρά της Σουηδίας και εκτιμάται ότι συγκεντρώνει πάνω από 1 εκατ. τόνους σπάνιων γαιών.
Πρόκειται βέβαια για ένα πολύ μικρό τμήμα των παγκόσμιων αποθεμάτων σπάνιων γαιών, που υπολογίζονται σε τουλάχιστον 120 εκατ. τόνους.
Δεδομένου, όμως, ότι η ζήτηση για σπάνιες γαίες αναμένεται να έχει τουλάχιστον πενταπλασιαστεί μέχρι το 2030, ο εντοπισμός του κοιτάσματος είναι καίριας σημασίας για την Ευρώπη και η αρχή για την εκμετάλλευσή του.
Η Σουηδή υπουργός Ενέργειας και αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, Εμπα Μπους, έσπευσε να προδικάσει πως «σε αυτό το ορυχείο θα αρχίσει η στροφή της Ε.Ε. στην ηλεκτρική οικονομία, η ενεργειακή αυτάρκειά της και η απεξάρτησή της από τη Ρωσία και την Κίνα».
Και ο Γιαν Μόστρομ, διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας ορυχείων LKAB, που σχεδιάζει να δραστηριοποιηθεί στο κοίτασμα, κάλεσε τις Αρχές να επισπεύσουν τις σχετικές άδειες, που συνήθως καθυστερούν εξαιτίας των φόβων για το περιβάλλον.
Ο ίδιος εκτίμησε πως οι σπάνιες γαίες από το εν λόγω κοίτασμα δεν πρόκειται να βρεθούν στην αγορά προτού παρέλθουν 10 με 15 χρόνια.
Στο μεταξύ, όμως, η εταιρεία Silmet, εσθονική θυγατρική της καναδικής Neo Performance Materials (NPM), ετοιμάζεται να αναβαθμίσει την επεξεργασία σπάνιων γαιών στην Εσθονία, που φιλοδοξεί να γίνει η μεγάλη εναλλακτική της Ευρώπης εκτοπίζοντας την Κίνα.
Εχει από πέρυσι έχει δρομολογήσει την ανέγερση νέας μονάδας μαγνητών σπάνιων γαιών, με αρχικό προϋπολογισμό 100 εκατ. ευρώ στη Νάρβα της Εσθονίας και εκτιμά πως θα είναι πλήρως λειτουργική το 2025, οπότε και θα μπορεί να παράγει αρχικά 2.000 μαγνήτες σπάνιων γαιών και σύντομα να αυξήσει την παραγωγή σε 5.000 ετησίως. (Διαβάστε εδώ ολόκληρο το άρθρο: )
(Φωτό: Shutterstock)
[ΠΗΓΗ: https://www.moneyreview.gr/, 3/6/2024]