Στο πλαίσιο της επεξεργασίας ΝΕΑΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ για τις ΟΠΥ, ο Σύνδεσμος Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων με τη συμμετοχή της Ομάδας Περιβάλλοντος και Αδειοδοτήσεων και του Δ.Σ., επεξεργάστηκε συγκεκριμένες θέσεις επί του θέματος προς υποβολή στο ΥΠΕΝ.
Πρώτη προτεραιότητα αποτέλεσε ο ορισμός τους περιγράμματος του προβλήματος. Συμφωνήθηκε λοιπόν πως οι κύριες παράμετροι που πρέπει να ληφθούν υπόψη είναι οι εξής:
- Η εξασφάλιση της εφοδιαστικής αλυσίδας με ΟΠΥ αναγκαίες για την ευρωπαϊκή κοινωνία, οδήγησε την Ε.Ε. να επιτρέπει υπό όρους την εξόρυξη πρώτων υλών εντός προστατευόμενων περιοχών (Nature Guidance for Extractive non Energy Activities, 9ος – 2010).
- Με τον Ν.4685/2020 όπου ζωνοποιούνται οι προστατευόμενες περιοχές, η εξορυκτική δραστηριότητα επιτρέπεται μόνο στη Ζώνη Διαχείρισης Οικοτόπων και Ειδών και στη ζώνη Βιώσιμης Διαχείρισης Φυσικών Πόρων
- Στα Σχέδια Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών υπάρχουν απαγορεύσεις ακόμη και εντός των δύο ζωνών που κατ’ αρχήν επιτρέπεται η εξόρυξη
- Στις ζώνες ή περιοχές που απαγορεύεται η εξόρυξη, υπάρχουν βεβαιωμένα ή πιθανά αποθέματα ΟΠΥ μεταξύ των οποίων και κρίσιμες ή στρατηγικές πρώτες ύλες
- Οι ζώνες απαγόρευσης καταλαμβάνουν σημαντικό τμήμα του συνόλου των προστατευόμενων περιοχών εντός των οποίων υπάρχει κοιτασματολογικό δυναμικό. Έτσι, στερείται η δυνατότητα έρευνας για εντοπισμό νέων κοιτασμάτων και η βιώσιμη ανάπτυξη της αξιοποίησης τους
- Περιορίζεται σημαντικά η εξασφάλιση της εφοδιαστικής αλυσίδας της ευρωπαϊκής και ελληνικής οικονομίας
- Χάνονται σημαντικά συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας και προξενείται σοβαρή βλάβη στην εθνική και περιφερειακή οικονομία
Σύμφωνα με τις απόψεις του ΣΜΕ, απαιτούνται κάποιες επιμέρου ςπολιτικές και ενέργειες, όπως:
- Αναθεώρηση του Ν.4685/2020 και η εφαρμογή της ευρωπαϊκής κατευθυντήριας οδηγίας για εξόρυξη εντός περιοχών Natura.
- Επαναπροσέγγιση όλων των ΕΠΜ στην αντιμετώπιση των ΟΠΥ.
Σύμφωνα με τα ανωτέρω απαραίτητη θεωρείται η εξειδίκευση κάποιων ενεργειών:
- Προσδιορισμός του κοιτασματολογικού δυναμικού εντός προστατευόμενων περιοχών και προτεραιοποίηση αξιοποίησής του χωρίς να διακινδυνεύονται τα προστατευόμενα είδη.
- Επανασχεδιασμός όλων των Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών (ΕΠΜ) ως προς τους όρους αξιοποίησης των ΟΠΥ εντός προστατευόμενων περιοχών.
- Επαναπροσδιορισμός των ειδών προστασίας με ειδικές μελέτες που θα αναδεικνύουν την ανάγκη προστασίας τους ανά περιοχή.
- Αντικατάσταση των οριζόντιων απαγορεύσεων με συγκεκριμένες υποχρεώσεις ανά περιοχή που θα διασφαλίζουν την προστασία και την βιώσιμη ανάπτυξη.
- Επαύξηση της πληρότητας και της σαφήνειας Στόχων Διατήρησης με αξιοποίηση σύγχρονων επιστημονικών δεδομένων, παρατηρήσεων, μετρήσεων.
- Οι στόχοι διατήρησης ειδών πρέπει να αξιολογηθούν πριν από την κατάρτιση των Σχεδίων Διαχείρισης.
- Πρόβλεψη στα σχέδια διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών για απρόσκοπτη λειτουργία εξορυκτικών έργων με βάσει τις εγκριμένες ΜΠΕ.
- Λειτουργία υπόγειων εκμεταλλεύσεων ΟΠΥ εντός περιοχών προστασίας, όταν από το βάθος και το είδος των πετρωμάτων δεν αναμένονται πιθανές επιφανειακές διαταράξεις.
- Νομοθετικές ρυθμίσεις για την εξασφάλιση πρόσβασης σε περιοχές κοιτασματολογικού ενδιαφέροντος εντός περιοχών προστασίας, καθώς και δυνατότητα πραγματοποίησης κοιτασματολογικών ερευνών εντός αυτών.
- Σαφές και ενιαίο πλαίσιο κανόνων και όρων για την αδειοδότηση νέων έργων, τη συνέχιση λειτουργίας υφιστάμενων και την υπό αδειοδότηση δραστηριοτήτων στις διάφορες ζώνες προστασίας.
(Πηγή: Ετήσιος Απολογισμός ΣΜΕ – 2023)