Δύο μήνες συμπληρώθηκαν από τις αρχές Ιουλίου όταν και για πρώτη φορά μετά την ενεργειακή κρίση, οι τιμές του ρεύματος στη χονδρεμπορική αγορά εκτινάχθηκαν εκ νέου στα ύψη δημιουργώντας συνθήκες ασφυξίας για επιχειρήσεις και καταναλωτές. Στο διάστημα που μεσολάβησε, επιβεβαιώθηκαν όσοι προέβλεψαν ότι οι υψηλές τιμές δε θα υποχωρήσουν εύκολα, επισημαίνοντας ότι υπάρχει δομικό πρόβλημα στην περιφερειακή αγορά της νοτιοανατολικής Ευρώπης, που ευθύνεται για το γεγονός ότι η περιοχή μας εμφανίζει συστηματικά υψηλότερες τιμές ρεύματος από τις αγορές της υπόλοιπης Ευρώπης.
Και το φαινόμενο των υψηλών τιμών αντί θα υποχωρεί επανέρχεται στο προσκήνιο ολοένα και εντονότερο. Είναι χαρακτηριστικό ότι χθες και σήμερα είχαμε αλλεπάλληλα ρεκόρ στη χονδρεμπορική τιμή: χθες στα 911 ευρώ η μεγαβατώρα και σήμερα ακόμη πιο ψηλά στα 942 ευρώ η μεγαβατώρα. Και ενώ οι ανώτατες τιμές της αγοράς οδεύουν ολοταχώς για τα 1000 ευρώ η μεγαβατώρα το βασικό ερώτημα που προκύπτει είναι τι βρίσκεται πίσω από τις υψηλές τιμές που πλήττουν το ενεργειακό σύστημα όχι μόνο της Ελλάδας αλλά της ευρύτερης περιοχής της νοτιοανατολικής Ευρώπης και χώρες όπως η Βουλγαρία, η Ρουμανία και η Ουγγαρία.
Ουκρανία
Ο νούμερο ένα λόγος πίσω από της αυξημένες τιμές, όπως είχε επισημάνει και η πολιτική ηγεσία του υπουργείου ενέργειας όταν πρωτοεμφανίστηκε το φαινόμενο ακούει στο όνομα Ουκρανία. Συγκεκριμένα η χώρα, η οποία μέχρι πρότινος ήταν καθαρός εξαγωγέας ηλεκτρικής ενέργειας, μετά από την καταστροφή στον πόλεμο βασικών παραγωγικών υποδομών ηλεκτρισμού έχει μετατραπεί σε μεγάλο εισαγωγέα. Το πρόβλημα επιτείνεται καθώς η Ρωσία στοχεύει διαρκώς στις ενεργειακές υποδομές της Ουκρανίας με αποτέλεσμα οι ανάγκες της χώρας να καλύπτονται με εισαγωγές. Έτσι καθώς η Ουρανία “ρουφάει” όλο και περισσότερες ποσότητες ηλεκτρικής ενέργειας επηρεάζονται οι αγορές της Ουγγαρίας, της Ρουμανίας, της Βουλγαρίας και της Ελλάδας με αποτέλεσμα να πιέζονται προς τα πάνω οι τιμές.
Χαρακτηριστική του προβλήματος είναι η εικόνα των περιφερειακών αγορών ηλεκτρισμού: χθες οι υψηλότερες τιμές ηλεκτρισμού σε ολόκληρη την Ευρώπη παρατηρούνταν στη Ρουμανία, την Ουγγαρία, το Μαυροβούνιο, τη Σερβία, την Αλβανία, τη Βόρια Μακεδονία, τη Βουλγαρία, την Κροατία και την Ελλάδα. Με εξαίρεση την Ελλάδα και την Κροατία, όλες οι υπόλοιπες αγορές της περιοχής εμφάνιζαν μέσες ημερήσιες τιμές πάνω από τα 200 ευρώ η μεγαβατώρα.
Καιρικές συνθήκες
Εκτός όμως από την Ουκρανία, σοβαρό πρόβλημα δημιουργείται και από τις ιδιάζουσες καιρικές συνθήκες που επικρατούν και τις οποίες πολλοί συνδέουν με το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής. Συγκεκριμένα στη χώρα μας παρατηρείται παρατεταμένη λειψυδρία και μείωση των αποθεμάτων των ταμιευτήρων των υδροηλεκτρικών που έχει ως αποτέλεσμα τον περιορισμό της υδροηλεκτρικής παραγωγής. Την ίδια στιγμή, οι υψηλές για την εποχή θερμοκρασίες στην Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη έχουν ως αποτέλεσμα να παρατηρείται υψηλή ζήτηση για ενέργεια, η οποία πιέζει προς τα πάνω τις τιμές.
Αυτός είναι και ένας ακόμη λόγος που οι τιμές του φυσικού αερίου παραμένουν κοντά στα υψηλά του έτους στα επίπεδα των 38 με 39 ευρώ η μεγαβατώρα. Οι τιμές του αερίου που επηρεάζουν το κόστος του ρεύματος, συντηρούνται σε υψηλά επίπεδα, παρά το γεγονός ότι η Ευρώπη έχει επιτύχει πληρότητα σε ποσοστό άνω του 90% στις αποθήκες της ενόψει χειμώνα. Αυτό συμβαίνει καθώς αυτήν την περίοδο υπάρχουν έκτακτες συνθήκες όπως οι συντηρήσεις στις εξαγωγικές υποδομές της Νορβηγίας που είναι πλέον ο μεγαλύτερος τροφοδότης αερίου της Ευρώπης αλλά και η υψηλή ζήτηση για το καύσιμο από την Ασία.
Πρωτοβουλία
Στο πλαίσιο αυτό και ενώ δε διαφαίνεται στον ορατό ορίζοντα προοπτική εκτόνωσης της νέας κρίσης στις τιμές, η ελληνική πλευρά αναμένεται να κινητοποιηθεί προκειμένου να ζητήσει την παρέμβαση της Ε.Ε.
Όπως δήλωσε χθες ο αρμόδιος υπουργός ενέργειας Θ. Σκυλακάκης, πρέπει να υπάρξει ευρωπαϊκού χαρακτήρα παρέμβαση για την αναχαίτιση των συνεπειών της καταστροφής των ενεργειακών υποδομών της Ουκρανίας. Ο ίδιος τόνισε ότι το θεσμικό πλαίσιο της ΕΕ προβλέπει πως αν μία περιφερειακή κρίση κρατήσει πάνω από 3 μήνες μπορεί να υπάρξει παρέμβαση από ευρωπαϊκής πλευράς.
Η ελληνική πλευρά αναμένεται να κινηθεί στις Βρυξέλλες ζητώντας να ενισχυθούν οι ροές ενέργειας από τη Δυτική Ευρώπη προς την Ουκρανία προκειμένου να καλυφθεί το έλλειμμα που υπάρχει αυτή τη στιγμή στην αγορά είτε να χρηματοδοτηθούν μέτρα για την ενίσχυση των καταναλωτών και των επιχειρήσεων που πλήττονται από τις υψηλές τιμές.
[ΠΗΓΗ: https://www.capital.gr/, του Χάρη Φλουδόπουλου, 4/9/2024]